1. Öğrenme Çocukta Nasıl Sevdirilir?

“Bak! Bu boyaları karıştırdığımda yepyeni bir renk elde ediyorum!

” Çocuklarınızın sesine kulak vermeniz onları  öğrenme konusunda daha da fazla heyecanlandırır, içlerinde  havai fişeklerin  patlamasına neden olur.   Çocuklarınızın  sınav sonuçları,  ders notları ve akademik başarıları  elbette önemli ama peki ya onların arka bahçede “yeni bir böcek’’ keşfettiklerinde  gözlerinde oluşan  ışıltıya ne demeli?          Kendi keşfettiği  yada ortaya çıkardığı eserlere  hayranlıkla bakan bir çocuktan daha ilham verici ne olabilir ki?  Sonuçta hepimiz,  çocuklarımızın  öğrenme  hevesinin  okulun ötesine geçmesini ve tüm yaşamı boyunca  sürmesini istiyoruz.

Ne yazık ki, bir çok ülkede sayısı azımsanmayacak  çocuk, yaşı ilerledikçe öğrenme tutkusunu  kaybetmeye başlıyor. Bazı araştırmalar , okul sürecinde basmaklar yükseldikçe özellikle de lise dönemine  gelindiğinde , öğrencilerin %40’ının okula ilgisinin azaldığını veya hiç kalmadığını gösteriyor. Peki  bu nasıl oluyor? Bazı çocuklar için okulda öğrenmenin karşılığı  üstün  başarı, doğru cevaplar ve yüksek notlar demek, işte bu da sürekli ölçümlenen çocuklar için   öğrenmenin pek de eğlenceli bir şey olmadığı  düşüncesine yol açıyor. Sınıflar büyüdükçe sadece akademik başarının ölçüldüğü bir sistem , başarılı olan çocuklarda bile motivasyon düşüklüğüne ve kaygı bozukluğuna neden oluyor.

İyi haber şu ki, çocuklar öğrenmek istemediklerini iddia etseler bile  gerçek pek de öyle değil. Öğrenmeye karşı  hevesli  gözükmeyen bu çocuklar,  belki sınıfta  ilk ellerini  kaldırmıyor  belki notları yüksek değil ama bu durum  öğrenmeyi sevmemelerinden çok neyi öğrenmeyi istedikleri  konusunda kendilerini ifade edememelerinden kaynaklanıyor.  Çocuklarınızı küçüklüklerinden itibaren hayat boyu öğrenmeye teşvik etmeye başlamak en iyi yöntem olsa da, ergen olan yada gençliklerinin başında olan çocuklarınız içinde  asla geç kalmış sayılmazsınız..

İşte size çocuğunuzun öğrenme merakını canlı tutmak için önerebileceğim bazı ipuçları;

Eğitime erken başlayın, sık sık onlara ilham verici sorular sorun…. 

Bebekler ve küçük çocuklar her şeyi büyüleyici bulur.  Bunu anlamak için genellikle onları kum yığınlarından şekiller yaparken yada legolarla oynarken gözlemlemek yeterlidir. Ebeveynler olarak bu doğal eğilimlerini birçok şekilde geliştirebilirsiniz. İlk olarak, dünyaya karşı olan bu meraklarını paylaşabilirsiniz. Çocuğunuz bir örümcek ağı gördüğünde  şaşırıyorsa veya çöp kamyonunun peşinden koşacak  kadar ilgiliyse, bu coşkuyu onlarla paylaşın ve sorular sorarak,  bu soruların getireceği yeni bilgileri çocuğunuzun hafızasında sağlam olarak inşa edin:

– “Kamyonun tekerlekleri dairedir. Başka hangi şekilleri görüyorsun? Başka nerede daire görüyorsun?

– ” Acaba bu ağı ne tür bir örümcek yaptı?” Ağ yapan başka canlı var mı? Örümcek çeşitleri neler olabilir?

Maceraya çıkmak , öğrenmeyi dünyanıza almanın  harika bir yoludur. Doğa yürüyüşleri, Müzeler, Başka şehirlere yapılan seyahatler hatta kendi sokağınızda çocuğunuzla yapacağınız keşiflerle gördüklerini merak etmeleri  için tonlarca fırsat yaratabilirsiniz. Olaylar karşısında birlikte heyecanlanarak duygularını paylaşmanın dışında, ebeveynler olarak çocuklarınızın yaşadıklarını anlamlandırmalarına, onları  izleyerek, oyunlarında yeni keşiflerde bulunmalarına ve konuşarak yeni bağlantı noktaları oluşturmalarına yardımcı olabilirsiniz.

Çocuklarınıza hikayeler okumanız sadece öğrenmeleri için rehber olmaz aynı zamanda okuma hevesi içinde bir temel oluşturur. Sadece okuma ile kalmayıp, okuduklarınız hakkında yorum yapar, bilgiyi sorularla desteklerseniz çocuklarınıza okumanın aktif bir süreç olabileceğini de göstermiş olursunuz.

2. Öğrenmede deneyimlerin etkisi ve sosyal medya ile internetin yararlı kullanımı

Günümüzde  bir şeyi merak ediyorsanız ne yapıyorsunuz?

Yaş aralığımız ne olursa olsun ilk olarak bir arama motorundan bilgiyi edinmeye  çalışıyoruz.  Ancak bazen daha fazla soru sormak, hayatın içinden örnekler görmek, duymak ve teknolojinin yardımı olmadan da  bir şeyleri öğrenmeye çalışmak  eğlenceli olabilir.  Bazen çözülemeyen bir gizem eğlencenin bir parçası haline gelebilir!

Çocuğunuzla yapacağınız öğrenme süreci bir filmden veya TV şovundan öğrendiklerinizi paylaşmak kadar basit olabilir. Bazen öğrenmeye yüklenen fazla anlam ebeveynlerin  doğallıktan uzaklaşmasına ve çocuklarına karmaşık mesajlar göndermelerine neden olabiliyor. Özellikle sizin  hayatınızda engellere çarptığınızda neler olduğu ile ilgili  vereceğiniz örnekler onlar için  başka hayatların kesitlerinden çok daha anlamlı olabilir.  Örneğin; Balkonda domates yetiştirmek  için interneti kullanarak araştırmalar yapıyorsanız bunu çocuğunuzla paylaşın onunla konuşun : “Daha önce hiç bitki yetiştirmedim, hata yapacağım diye biraz kaygılıyım ama bir o kadar da heyecanlıyım ‘’ diyerek ondan yardım isteyin ve sürece dahil edin. Hata yaptığınızda, hatalarımızdan nasıl öğrenebileceğimizi  ve bu deneyimlerinde gerekli olduğunu çocuğunuzla birlikte eğlenceli  hale  dönüştürün.

Sosyal medya ve internet doğru kullanıldığında çok fazla öğretici bilgiyi  bize sunmaktadır.

• Çocuğunuzla birlikte iletişim ağlarını kaliteli ve sağlıklı kullanabileceğiniz ortamlar oluşturabilirsiniz. Aile Oyunları, Aile Filmleri, Eğitici Belgeselleri izlemek, kaliteli zaman geçirmek için fazlasıyla idealdir.
• Merak ettikleri bir konuyu daha iyi anlamaları  için çocuklarınıza, internette nasıl araştırma yapacaklarını, uygulamalara nasıl ulaşacaklarını gösterebilirsiniz.

3. Ebeveynler olarak her şeyden çok da emin olmayın…

Çoğu zaman, öğrenme “doğru” cevaplara sahip olmakla ilgilidir ve yetişkinler bilgi konusunda çocuklarına karşı çoğu zaman üstün olduklarını düşünürler. Öğrenme sürecinde her zaman uzman olmak yerine, siz de çocuğunuzla birlikte  kaşif olun ve onların size yol boyunca  rehberlik etmelerine  izin verin. Sizi araştırma yetenekleri ve bilgelikleriyle  sersemletirlerse, sadece “Vay canına, sen çok akıllısın” demek yerine çabalarına  ve araştırma süreçlerine takdirde bulunun. Çünkü zekadan çok çabaya verilen değer uzun dönemde  daha büyük ve kalıcı bir etki yaratmaktadır. Çocuklarınızın araştırmalarda derine inmelerini, farklı bakış açılarını incelemelerini  ve bağlantılar kurarak problem çözmelerini ve eleştirel düşünme yapısını oluşturmalarını  teşvik edin.

“Ne düşünüyorsun?”  Bir çocuk için  neyi araştırmak  istediğini belirlemek ve merak duygusunu oluşturmasına zemin hazırlamak için doğru bir sorudur. Birlikte çözebileceğiniz bir konunuz varsa;  Bu, bir kitap rafını onarmak, evinize almayı düşündüğünüz potansiyel evcil hayvanlarını araştırmak, yeni bir tarif kullanarak kek yapmak olabilir. İşte  beraber yapacağınız araştırmalar, çocuklara yaşam boyunca öğrenmeye devam edebileceğimizi gösterir.

Çocuklarımızla birlikte öğrenmeyi nasıl teşvik edebiliriz…

• Çocuklarınızın  farklı bakış açılarını  keşfedin. Bu ortak  değerlerinize karşı olan düşünceleri yada davranışları  göz ardı etmek veya haklı göstermek için değil çocukların gördükleri ve duydukları hakkında eleştirel düşünmeyi öğrenmelerine yardımcı olmak için gereklidir. Bunun için televizyondan yada gazete, dergi yada internetten güncel olayları birlikte okuyun veya izleyin ve fikirlerini bildirmeleri için onları cesaretlendirin.
• Tarih, Hayvanlar alemi, Uzay ve Farklı Uygarlıklar gibi çeşitli konularda belgeseller izleyin . Yeni keşiflerin birlikte paylaşılması bilgiyi ve bağları artırır.

4. Çocuğunuzun iyi insan olması becerileri üzerinde çalışın..

Çocuklarımızın,  matematik,  fen, yabancı dil ve sözel derslerde harikalar yaratmasını,  akademik başarılarının mükemmel olmasını istiyoruz.  Peki sorumluluklarının farkında olma,  nazik davranma, empati kurabilme,  sosyal sorumluluk projelerinde yer alma, irade, azim gibi iyi insan olma becerileri ne olacak ? Esasında çoğumuz, ölçülmesi zor olsa da,  olabilecekleri en iyi insan olma özelliklerini de çocuklarımızın öğrenmelerini  istiyoruz. Hayat başarısı için gerekli olan bu karakter özelliklerini oluşturmalarında; Sizin iş hayatınızda veya arkadaşlık ilişkilerinizde  yaşadığınız  sorunlara yada olaylara karşı gösterdiğiniz  tavır ve davranışları  paylaşarak rol modeli olmanız , çocuğunuzun ‘’Yetişkinlerin dünyasında kişilerarası meselelerin  nasıl işlediğini‘’ görebilmeleri açısından  harika bir fırsattır.

– “İşyerinde bir arkadaşım,  beni sinirlendiren bir şeyler söyledi, ben de ona kırıcı sözler sarfettim. Sonra da  sakinleşince cümlelerimde biraz ileri gittiğimi fark ettim.  Arkadaşımla  konuşarak neden sinirlendiğimi ve kendimi ifade etmeye çalışırken kırıcı olduğumu ve üzgün olduğumu anlattım. ”Hayatımızda yaşadığımız her türlü olumlu – olumsuz olaylara karşı gösterdiğimiz tepkileri paylaşmak;  Hatalarımız için sorumluluk almak, hayatımızda değişiklikler yapmak,  güçlü ve zayıf yönlerimiz hakkında konuşmak, öz farkındalık oluşturmak , kendimiz üzerinde çalışmaya devam ettiğimizi ve asla mükemmel olmadığımızı göstermenin iyi bir yoludur.

• “Çocuklarınızla konuşun , olaylar üzerinde düşünmelerini ve yorumları olmasını sağlayın.’’
• Çocuklarınız çevreleriyle  etkileşime girmeye başladıklarında onların diğer kişilere karşı  saygılı olmaları için davranışlarınızla  rol modeli oluşturun. Hayat başarısı ve  vatandaşlık becerileri de akademik beceriler kadar önemlidir . Bu sadece çocuklarınızın sosyal yaşamları için değil, aynı zamanda çocuklarınızın potansiyellerini ortaya çıkarmaları ve  kariyerleri için de gereklidir.

5. Özerkliği teşvik edin

Çocuklarınızın  yeni şeyler denemelerine, başarısız olmalarına ve tekrar denemelerine ortam hazırlamak önemlidir. Büyüdükçe,  kendi başlarına yapacakları keşifler için onlara izin vermelisiniz. Bağımsız  olmak , tek başlarına seçimler yapmak onlara   direnç geliştirmek  için başka hiçbir yerden bulamayacakları özgüveni sağlar.

Çocuklara çoğunlukla evde, okulda ne öğrenmeleri, nasıl davranmaları  gerektiği anne-babaları yada öğretmenleri tarafından söylenir, kendi farkındalıklarını oluşturabilme ve ilgi alanlarını araştırabilme yeteneğini kullanabilmesine izin verilen çocuklar   gerçekten de hayata güçlü bir şekilde başlayabilir. Sadece kendi tutkularının peşinden koşmakla kalmazlar, aynı zamanda oyuncak arabalarının lastiklerini değiştirmek,  yemek pişirmek , bisikletlerini yıkamak, nevresimleri değiştirerek çamaşır makinasına atmak gibi gerçek hayatlarıyla ilgili olan becerileri de öğrenebilirler.

Çocukların kendi öğrenme süreçlerini incelemelerini sağlamak da oldukça yararlıdır. Kendini yansıtma,  farkındalık ve nasıl öğrendiğini anlama,  Çocuklarınızın kendilerini, yeni konu ve koşullara nasıl yaklaşmaları gerektiği ile ilgili daha iyi değerlendirmelerini sağlar.

Çocukları kendi başlarına öğrenmeye teşvik etmek için medyayı kullanma;

• Diyelim ki kız çocuğunuz,  Rihanna’nın yeni makyaj serisine hayran kaldı. Burada çocuğunuzun dikkatini, ürünlerin güzel yada kaliteli olmasından çok ,  Rihanna gibi ünlü bir sanatçının neden böyle bir sektörde ürün çıkarmaya ihtiyaç duyduğuna, pazarlama konusundaki yaklaşımlarına çekebilirsiniz. Belki de  ergenlik çağındaki kızınızı , makyaj malzemeleri üzerinden markalaşma konusunda bilinçlenen, girişimcilik potansiyeli olabilecek bir bireye  dönüştürebilirsiniz.
• Bilgisayar oyunlarından çok zevk alan ve zamanının çoğunu ekran karşısında geçiren oğlunuza, Elon Musk’ın yazılım programlarına olan düşkünlüğünü kendi çabasıyla yazılım ve kodlamayı öğrendiğinde sadece 12 yaşında olduğunu ve bu merakını işe dönüştürerek uzay oyunu yazdığını, bu satıştan 500 dolar kazanarak bugün ki girişimcilik serüveninin başladığını söyleyerek ona, rol modeli oluşturabilirsiniz.